Nedir bu glisemik indeks

Glisemik indeks


Glisemik indeks (Gİ)karbonhidratların kandaki glükoz düzeylerine olan etkisini ölçme sistemi. Kavram Toronto Üniversitesinde hangi besinlerin diyabetliler için daha uygun olduğunu araştıran Dr. David J. Jenkins ve meslektaşlarının 1980-81 yıllarındaki çalışmaları sonucu ortaya çıkmıştır.

Düşük ve yüksek glisemik indekse sahip karbonhidratların etkisiKarbon, oksijen ve hidrojen moleküllerinden oluşan ve başta merkezi sinir sistemi olmak üzere insan bedenine enerji sağlayan karbonhidratlar beyaz şeker örneğinde olduğu gibi basit, patates örneğinde olduğu gibi kompleks karbonhidratlar olarak ikiye ayrılırlar. Çeşitli besinlerdeki karbonhidrat yapıları kan şekerini farklı derecelerde yükseltmektedir.

Glisemik indeksi DÜŞÜK besinler bireylerin daha uzun süre tok kalmalarını sağlarken

Glisemik indeksi YÜKSEK besinler kandaki insülin miktarını hızla yükseltmekte ve sonucunda da hızla düşmesine neden olmakta ve vücut beslenmesine karşın hızla acıkmaktadır. Bu, bir yandan ani yükselen kan şekerinin vücutta depolanmasının beraberinde getirdiği yağlanma yani kilo almaya bir yandan da glikoz aşırı ve dengesiz salındığı için pankreas insülin miktarını ayarlamak için aşırı insülin üretmesine ve sonuçta kan şekerindeki bu ani değişiklikler yıllar içinde genetik yatkınlığı olan kişilerde diyabetin ortaya çıkmasına, hipertansiyona, damar sertliğine yol açmaktadır.

YANİ:
Glisemik indeksi yüksek besin ---> vücut dengelemek için insülini yükseltiyor ---> insülin şekeri düşürüyor bu da acıkma hissi oluşturuyor ---> iştah artıyor, yeme içme artıyor ----> ani yükselen kan şekeri vücutta depolanmaya başlıyor yağ olarak ve yağlanmayı getiriyor şişmanlıyoruz, hareketsizleşiyoruz ---> bu da aşırı ve dengesiz glikoz salımına yol açıyor --->aşırı glikoz da aşırı insülin üretimine yol açıyor ---> vücut şekere ihtiyacını karşılamaya çalışıyor insülin direnci oluşturuyor ve bu ani değişiklikler diyabete yol açıyor.

Besinlerin Glisemik İndeks Tablosu

Gİ değerleri besinin miktarıyla orantılı olarak değişmekle birlikte genel olarak aşağıdaki değerlere sahiptirler:

Sınıflandırma Gİ düzeyi Örnekler
Gİ değerleri yalnızca 50 gramlık porsiyonlar için hesaplanmıştır



Düşük Gİ 55 veya daha az barbunya, nohut, kuru fasülye, mercimek, fındık, elma, portakal (çoğu meyve ve sebze), makarna, Kepekli (siyah) ekmek

Vasat Gİ 56 - 69 esmer pirinç, şeker kamışı, çavdar ekmeği, muz (ham), dondurma, fırında patates


Yüksek Gİ 70 veya daha yüksek patates, beyaz ekmek, beyaz pirinç, beyaz şeker, işlenmiş meyve suları, muz(olgun), karpuz, krakerler, mısır cipsi, mısır gevreği

Düşük Gİ değerli besinler glükozun daha yavaş ve düzenli salınımı sağlayacak, yüksek Gİ'ye sahip besinler kandaki glükoz düzeylerini hızla yükseltecektir.

Ancak glisemik indeks tabloları mutlak olarak görülmemesi gerektiği ifade edilmekte ve şu gerekçelerle eleştirilmektedirler:

Gİ insülin yanıtı gibi glisemik yanıtları göz önüne almamaktadır.

Besinlerin Gİ değerleri onların olgunluklarına, saklanma sürelerine, nasıl pişirildiklerine, farklı türlerine, nasıl işlemden geçirildiğine bağlı olarak değişmektedir.

Besinlerin Gİ değerleri kandaki glikoz düzeylerine, insülin dayanıklılığına ve diğer faktörlere bağlı olarak kişiden kişiye hatta aynı kişi için günden güne değişebilmektedir.

Karışık öğünlerdeki Gİ değerlerini tespit etmek güçtür. Örneğin yağ ve proteinler öğünün midede daha uzun kalmasını sağlayarak besinin Gİ değerlerini düşürebilmektedir.